مصلحت یا حقوق

روز یکشنبە ٤ مرداد ١٣٩٤ در ورزشگاە استقلال "سنە" طی سخنرانی ادعا نمود کە سنی‌های باید از حقوق برابر برخوردار باشند اما سە روز بعد از این سخنرانی عدەای بە نمازخانە سنی‌های در تهران ریختند و بە بهانەای عدم پروانە ساخت تنها نمازخانە سنی‌های در تهران را تخریب کردەاند. در همان حال تهران تنها پایتختی در جهان است کە سنی‌ها نمیتوانند در آن از حق برگزاری نماز برخوردار نیستند.

این "یک بام دو هوا" بودن را نظام جمهوری اسلامی را چگونە میتواند تحلیل کرد؟

قبل از آنکە مسئلە تخریب نمازخانە سنی‌ها را  تنها یک مشکل قانونی بر پایە قانون شهرسازی تلقی کنیم باید گفت این موضوع یک مسئلە حقوقی یک گروە مذهبی است.

 شاید جمعی از فعالین و تحلیلگران مسئلە حقوق اتنیکی،مذهبی و اقلیتهای را در چهارچوب جمهوری اسلامی  یک شعار سیاسی تلقی کنند چون آنچنان کە می‌بینیم مسئولین ردە بالای جمهوری  ادعا حقوق برابر برای سنی‌ها را دارد اما در عمل این حقوق در سطح ایران تنفیض نمیشود.

ئوستانی"سنە" یان ئوستانی "کوردستان"

روز یکشنبە ٤ مرداد ١٣٩٤ در ورزشگاە استقلال "سنە" طی سخنرانی ادعا نمود کە سنی‌های باید از حقوق برابر برخوردار باشند اما سە روز بعد از این سخنرانی عدەای بە نمازخانە سنی‌های در تهران ریختند و بە بهانەای عدم پروانە ساخت تنها نمازخانە سنی‌های در تهران را تخریب کردەاند. در همان حال تهران تنها پایتختی در جهان است کە سنی‌ها نمیتوانند در آن از حق برگزاری نماز برخوردار نیستند.

این "یک بام دو هوا" بودن را نظام جمهوری اسلامی را چگونە میتواند تحلیل کرد؟

قبل از آنکە مسئلە تخریب نمازخانە سنی‌ها را  تنها یک مشکل قانونی بر پایە قانون شهرسازی تلقی کنیم باید گفت این موضوع یک مسئلە حقوقی یک گروە مذهبی است.

 شاید جمعی از فعالین و تحلیلگران مسئلە حقوق اتنیکی،مذهبی و اقلیتهای را در چهارچوب جمهوری اسلامی  یک شعار سیاسی تلقی کنند چون آنچنان کە می‌بینیم مسئولین ردە بالای جمهوری  ادعا حقوق برابر برای سنی‌ها را دارد اما در عمل این حقوق در سطح ایران تنفیض نمیشود.

هەرەشەی رووحانی و هەواڵنێری باشوور

بەیانیی رۆژی یەکشەممە ٢٦ی٧ی٢٠١٥، "حەسەن رووحانی"، سەرۆککۆماری ئێران، بەسەردانێک گەیشتە سنە و هەواڵدەرییەکانی کوردستانی باشوور رستەیەکیان لە سەرۆککۆماری ئێران بڵاوکردەوە کە لەودا باسی پاراستنی هەولێر و بەغدا کرابوو. ئەو هەوالنێریانە ئەو بابەتەیان وەکوو هەوالێک سەیر کرد بەڵام  بابەتەکە رەستەیەک نەبوو بەڵکوو پاراگرافێک بوو کە  ئەگەر بکرێتە کوردی دەبێتە ئەوە:

"ئێوە ئەورۆکە بەچاوی خۆتان دەیبینن کە بە پشتگیریی ئێوە و بە لەخۆبردوویی  و پێداگریی ئێوە و پشت بەخودا ئێران ئەمنترین و سەقامگیرترین وڵاتی ناوچەکەیە؛ ئێوە دەیبینن نەتەوەی ئێران نەتەنیا کوردستان دەپارێزێ بەڵکوو بەغدا و هەولێریشی پاراستووە، ئەگەر حکوومەتی ئێران و ئەگەر دەوڵەتی کۆماری ئیسلامیی ئێران و ئەگەر قارەمانەکانی ئێران نەبوانایە، ئەمرۆ هەولێر و بەغدا بە دەست تێرۆریستەکانەوە دەبوو. ئێمە هەر بەو شێوەی کە سنە دەپارێزین،  دهۆک، هەوڵیر و سلێمانیش دەپارێزین"[1]

هەواڵنێرییەکان رۆژی ٢٦ی٧ بەو شێوەیە ئەو پاراگرافە لە گوتارەکەی رووحانیان بڵاویان کردەوە:

"مرزدارن غیور و رای دهندگان معتدل"

روحانی دیروز در ورزشگاە استقلال سنە سخنرانی کرد و مقدمە سخنرانی وی بدین شرح بود : "کردستان؛سرزمین دلاورخیز، سرزمین زیبایی های طبیعی و فرهنگی ایران سربلند، سرزمین پیروان رسول خدا و قرآن مجید، سرزمین پیروان امام صادق(ع) و سرزمین پیروان امام شافعی، سرزمین مقاومت و ایستادگی و نمونه‌ای ماندگار از میهن‌دوستی ایران عزیز است. همه دلاوران بزرگی که در طول هشت سال دفاع مقدس در این سرزمین در کنار مردم عزیز کردستان و پیشمرگان کرد مسلمان ایستادگی کردند و همه دلاوران این سرزمین آباد و سرسبز و بیشه شیران کردی، همواره از سرزمین ایران دفاع کرده‌ و دیده‌بان دقیق ایران زمین بوده اند پس درود و سپاس بر همه دیده‌بانان ایران.

تێرۆریزمی تیزاب و دەسەڵاتی کۆماری ئیسلامی

شەوی ٢٣ێ لەسەر ٢٤/٤ سەعات لە نێوان سەعات ١١ هەتا ١ی ئەو شەو لە شەقامی کوردستان لە بۆکان هێرش دەکرێتە سەر چەند ژن و کچ و تیزابیان پێدا دەپرژێت و لە دەرنجامی ئەو هێرشەدا ٤ کەس بریندار دەبێت.

پرسیاری یەکەم ئەوەیە ئایا ئەو هێرش کردنە لە دەرئەنجامی کێشەیەکی کۆمەڵایەتییە هاتۆتە گۆرێ؟

بەوەی کە لە شەوێکدا و دەرهەق بە چەند کەسی جیا و لە چەند شوێنی جیالەیەک ئەو تاوانە کراوە ڕوونە کە ئەوە ئەو تاوانە دەرنجامی کێشەیەکی کۆمەڵایەتی نێوان دوو کەس نەبووە بەڵام بەو واتاییە نییە کە دەرنجامی کێشە گشتییەکانی نێو کۆمەڵگا نەبێت. وەکوو ئێستا دەبینین سێ لاوی تەمەن ٢٣ ساڵ وەکوو تاوانبار دەستبەسەرکراون و دانیان بەوەداهێناوە کە تاوانەکەیان کردووە؛ لاوەکان منداڵی گەرەکێکی هەژاری شارن و ڕووداوەکە لە گەرەکێکی دەوڵەمەندنشینی شار کراوە( مەرج نییە هەموو قوربانییەکان لە چینی دەوڵەمەند بن لێرە تەنیا جوگرافیا ئابووری شار لەبەر چاوە) و لە هەمان کاتدا سەرچاوە حکوومەتییەکان باسی ئەوەیان  کردووە کە لاوەکان حەبی سەرخۆشکەریان خواردووە و لە کاتی تاوانەکەدا ئاگایان لە خۆیان نەبووە.

١٠ خاڵ لەسەر رێککەوتنی ناوکی ئێران

١: ئەو رێککەوتنە پاش ئەوەی زەختێکی زۆر کرا سەر کۆماری ئیسلامی وەدی هات بۆیە چاوەران دەکرێت هەتا سەر نەبێت و بەجۆرێک پشوویەک بێت بۆ ئێران و دواتر ئێران لە ژێری بدات.

 ٢: ئەوە رێککەوتنە لەسەر بنەمایی باوەر بە یەکتری نەهاتۆتە دی، وەکوو لە دەقی رێککەوتنەکەشدا هاتووە قۆناغ بە قۆناغ دەبێ بەرێوەبچێت کە ئەوەش پیشاندەری بێ‌باوەری دوولایەنە یە بەڵام دەکرێت بلێن بۆ ئەوەی پێگەی کۆمەڵایەتی رێفۆرمخوازەکان بچێتە سەرێ و سەرکەون بەسەر بناژۆخوازەکان کۆمەڵگای رۆژئاوا پشتی رێککەوتنەکە دەگرێت. ئەوەش بەو واتاییە کە رۆژئاواییەکان فەرق و جیاوازی دادەنێن لە نێو باڵەکانی نێوخۆی کۆماری ئیسلامییەوە.

٣: کێشەی ناوکی ئێران تەنیا یەکێ لە کێشەکانی ئێران و کۆمەڵگای جیهانی بوو و نەک هەموو کێشەکانی بۆیە ناکرێت بلێن ئێران هاتۆتە نێو یارییە جیهانییەکان بەڵام کۆمەڵگای جیهانی ئەوەی قەبوول کردووە کە لەگەڵ رێفۆرمخوازەکان دەتوانێ رێکبکەوێت.  

دەکرێت باوەرمان بە کۆماری ئیسلامی هەبێت؟

دانوستانە ناوکییەکانی ئێران و گروپی ٥+١ لەگەڵ ئەوەی کە لە ڤیەن بەرێوەدەچێت، رێکەوتەکەشی هاوکاتە لەگەڵ ٢٦مین ساڵرۆژی تێرۆری ڤیەن و هەر ئەوەش وا دەکات بیر لە هەڵسوکەوتی کۆماری ئیسلامی دەرهەق بە بەرهەڵستکاران و سیاسەتی ئەو رەژیمە لە ناوچەی رۆژهەڵاتی‌نێوەراست و سیاسەتی  نێوخۆی کۆماری ئیسلامی بکەینەوە.

هەر چەند لە دادگایەکی بێ‌لایەندا دۆسیەی تێرۆری ڤیەن تاوتوێ نەکرا هەتا تاوانبار بوونی کۆماری ئیسلامی دەرکەوێت؛ بەڵام کۆماری ئیسلامی لە تێرۆری ڤیەندا گومانلێکراوی سەرەکییە و لەگەڵ ئەوەش لە چەند دادگای باوەڕ پێکراودا بە تاوانی  "تێرۆریسمی دەوڵەتی" حوکم دراوە و هەروەها لە دادگای میکونوسیشدا بۆ پێناسەی کۆماری ئیسلامی زاراوەی "سیستەمی جەنایەتکار" بەکار هاتووە[1].

 لەگەڵ ئەوە کۆماری ئیسلامی لە سیاسەتی دەرەکیی خۆیدا پەیرەوی لە بیرۆکەی "هەناردە کردنی شۆرشی ئیسلامی" و "هیلالی شێعە" دەکات و هەتا ئێستا لانیکەمی  لە رۆژهەڵاتی‌نێوەراستدا هەموو گەڵاڵە ناوچەییەکانی بۆ سەرخستنی ئەو دوو بیرۆکەیە بووە و هەیە و هاوکات سپای قودس کە رێکخراوەیەکی سەر بە سپای پاسدارانی کۆماری ئیسلامییە لە رێگەی رێکخراوەگەلی وەکوو حماس، حوسییەکان، حێزبوڵڵای لۆبنان ، ئەلقاعیدە و رێکخراوەیتر  بەرێوەبەری بەشێک لە سیاسەتی دەرەوەی کۆماری ئیسلامییە.

دیاردەی پژاک(٢)

لە بەشی یەکەمی ئەم نوسراوەیەدا باسمان لە بنەماکانی دامەزرانی پژاک کرد؛ لە بەشی دووهەمدا هەوڵ دەدین لە ڕووی زمانی و راوێژی دەربرین باسی لەسەر بکەین.

زمان لە دنیای سیاستەدا، درێژکراوەی یان رێخۆشکەری کردەوەیە و بەکارهێنانی هەر وشە و زاراوەیەک لە نێوزمانی سیاسی، سەرەڕای ئەوەی کە دەرخەری ڕوانگە و سیاسەتی ئەو لایەنەیە، دەرخەری گەڵالە و چۆنێتیی هەڵسووکەوتی ئەو لایەنەشە و هاوکات لەگەڵ ئەوە زمان چەکێکە کە بۆ بەدەست هێنان، فریودان و ئالۆزکردنی ڕای گشتی لە زۆربەی کات و زۆربەی شوێن بەکار دەهێنرێت.

 بۆ ئەو بەشە دەقی بڵاوکراوەی هەرەشەی پژاک لە دوو حیزبی رۆژهەڵاتی دەخەینە بەر باس دەقەکە بە زمانی کوردی و زاراوەی سۆرانییە دەقی تەواوی هەرەشەکە بەو شێوەیەیە: